Przyroda we wrześniu

Nadchodzi jesień. Dzięki zmienności klimatu umiarkowanego możemy wyrwać się z przygniatającej i lepkiej monotonii upalnego lata, cieszyć miękkością szali, swetrów, ciepłem herbaty, parującą zupą, spokojem długiego wieczoru. Nadszedł czas obfitości i melanżu kolorów.

Wiewiórki, popielice, orzesznice, koszatki, norniki, myszy, dziki, ptaki i inne zwierzęta mają swoje bukwie, żołędzie, orzeszki, szyszki, szyszeczki, owoce jałowca, bzu czarnego, głogu, tarniny, kaliny i jarzębiny. Pałaszują więc, chomikują, zakopują i magazynują – jednym słowem korzystają z rogu obfitości.

Dziki bez czarny

Chłodne noce września związane są z bardziej ruchliwym życiem jeleni. Byki są coraz bardziej niespokojne, stopniowo opuszczają chmary, w których do tej pory żyły, poszukując swoich starych rykowisk. Ich potężne ryki niosą się po zboczach i dolinach.

To również i dla nas czas różnorodności i kolejnych zmian. Kiedy rozmawiam ze znajomymi i zastanawiamy się, dlaczego już na samym początku września czujemy nadejście jesieni (mimo, że w tym roku jej pierwszy dzień przypada na 23. września), okazuje się, że jej pierwsze oznaki to dużo chłodniejsze noce i poranki, wcześniejszy zachód słońca, spadające pomału pierwsze liście, kwitnące astry i wrzosy, czerwieniące się owoce jarzębiny… chęć posiedzenia pod kocem i melancholia kończącego się kolejnego cyklu. 1. września dzień trwa 13 godzin i 39 minut a 30. już „tylko” 11 godzin i 43 minuty.

Coraz więcej wokół nas czerwieni

Pora również na dostosowanie diety do pogody, czas na wykorzystanie świeżych oraz zdrowych owoców i warzyw sezonowych. Urozmaićmy więc swoją dietę i dodajmy do niej: bakłażana, brokuły, brukselkę, buraki, dynię, kalafior, kapustę, paprykę, pietruszkę, por, seler i szpinak. Nie zapomnijmy również o orzechach.  Wykorzystujmy również  jak najwięcej jabłek, gruszek, winogron, jeżyn i śliwek – są teraz najsmaczniejsze.

Jedzenie produktów sezonowych i lokalnych jest najbardziej racjonalne, zdrowe i ekologiczne - zapewnia nam to jak najwięcej witamin (transport i przechowywanie zmniejsza ich zawartość). Daleki transport to przecież źródło zanieczyszczeń i konieczność stosowania dodatkowych substancji zabezpieczających przed zepsuciem i gniciem (środki te mogą powodować alergie). Jedząc to, co lokalne i sezonowe wspieramy również polskie rolnictwo, urozmaicamy swoją dietę i poszukujemy nowych smaków.

W tym czasie przygotowywano kiedyś masę smakołyków i lekarstw wprost z natury. W dzisiejszych czasach rarytasem mogą okazać się konfitury z owoców bzu czarnego, napoje witaminowe z mieszanki owoców bzu czarnego, dzikiej róży, liści poziomki i czarnej porzeczki, głogowo-tarninowe nalewki uspakajające, galaretki z jarzębiny i rajskich jabłuszek, jarzębinowe konfitury na miodzie czy marmoladki z głogu.

Jeszcze nasi dziadkowie dobrze wiedzieli, które owoce natury są przydatne w konkretnej przypadłości. Po leki na przeziębienie, kaszel, ból brzucha czy biegunkę szli na pole lub łąkę albo wyciągali z szafki słoiczek czy buteleczkę z przygotowanym zawczasu medykamentem. Natura była pierwszym lekarzem  - powszechna była więc sztuka rozpoznawania roślin i korzystanie z ich liści, nasion, kory. Ta wiedza zniknęła (przekazywana kiedyś z  pokolenia na pokolenie), wyparowała wyparta przez współczesną logikę dla której nowoczesne, chemiczne środki muszą być skuteczniejsze – są przecież droższe i estetycznie, sterylnie opakowane.

Rokitnik - na naturalnych stanowiskach (na wybrzeżu) gatunek chroniony.  

 Na szczęście do wiedzy tej możemy dotrzeć dzięki odpowiedniej lekturze i poszukać niby w księgach tajemnych przepisu na wybrany przez nas sok czy nalewkę. To, co teraz takie egzotyczne kiedyś było zupełnie powszechne.

Koper włoski

Słoneczniki zasiane przeze mnie wiosną są teraz ptasią stołówką i świetną okazją do obserwacji ptaków

Wieloletnie "michałki"

O tej porze roku zaczyna kwitnąć bluszcz pospolity (w Polsce pod ochroną)

Tak wygląda bluszcz pod liśćmi

Nadal owocuje żółciak siarkowy

Dojrzewają owoce pigwowca. W ciepłe dni unosi się jego przepiękny zapach. Owoc świetny na nalewki i sok do herbaty

Jesień to również czas, kiedy pięknie prezentują się trawy

Cynie to bardzo popularne kwiaty jednoroczne

Gościnna dalia